Измир

Измир (тыркубзэкӀэ: İzmir), ыпэкӀэ Сми́рна зыфиӀуагъэри, — Тыркуе РеспубликэмкӀэ цӀыф пчъагъэкӀэ (2022-рэ илъэсымкӀэ нэбгырэ 4 462 056-рэ щэпсэу) ящэнэрэ къал, къэралыгъомкӀэ ятӀонэрэ хьабл, Истамбыл ыуж. Измир провинцэм иадминистративнэ гупч.

Античностым Измир ичӀыналъэ грекхэм я Смирна щытыгъ, ащ къыхэкӀэу Средиземноморскэ бассейным ианахь къалэжъхэм ар ащыщ. 1922-рэ илъэсым цӀыф мини 100-м нэс зыщаукӀыгъэ лъыгъачъэм нэс ащ щыпсэухэрэр нахьыбэрэ чыристанхэу (грекхэр ыкӀи ермэлхэр) щытыгъэх. Тырку республикэр зызэхащагъэм ыуж къалэр ащ ипромышленнэ ыкӀи культурнэ мэхьанэшхо зиӀэ гупчэ хъугъэ, Анатолием ичӀыпӀэ зэфэшъхьафхэм къарыкӀыгъэ цӀыф пчъагъэ дэдэ къыщэсыгъ.

Традициеу щыӀэмкӀэ анахь либеральнэу зэлъытагъэу тырку къалэу щытыгъ.

• 
  Биржа
• 
  Ипподром
• 
  Мэшӏоку уцупӏэу Басмане
• 
  Asansör лифт башням къыщыплъэмэ хыкъуашъом итеплъ
• 
  Конак утыгум исыхьат пчэгу
• 
  Folkart Towers унэ лъагэхэр

Къэбархэм ащыщхэр

• Измир (Смирна) — Гомер ичӀыгужъ зыфиӀонэу зыӀорэ къалэхэм ащыщ.
• Измир урамхэм ащыщэу бэ дэдэмэ ацӀэ яӀэп, номерхэмкӀэ агъэнэфых. ГущыӀэм пае: 3046 Sokak (тыркубзэкӀэ: Sokak — урам).
• 2014-рэ илъэсым Измир щагъэпсыгъэ унэ лъагэхэу Folkart Towers зыфиӀохэрэр пчэгупӀэ лъагэ зэшъхьафхэм ащыщэу анахь лъагэ тфымэ ахагъэхьагъэх.

Измир щыщ Адыгэхэр

Адыгэ лъэпкъыукӀым ыуж Измир адыгэ къуаджэу 3 щагъэпсыгъ. Ахэр: Арыкъбашы, Ертугърул ыкӀи Илккуршун. Илккуршун къуаджэр Тырку Къэралыгъо ЗэошхомкӀэ къуаджэ мэхьанэшхо зиӀ. Пыим апэрэ шхонч кӀэрахъор мы къуаджэм щауагъ.

АРИКБАШИ (Османие)

Измир къалэм икъэлэжъыеу Байындыр епхыгъ. Адыгэ хэгъэгум и Шапсыгъэ лъэныкъом ит къуаджэхэу Афэпсыпэ, Пэнэхэс арысхэу 1864-рэ илъэсым Адыгэ хэгъэгу ихыжьыгъом къыхафыгъэхэр апэ Румелием щагъэтӀысыгъагъэх. Ащ къыращыжьи, Мармарис ащырагъэсыгъагъ, ащ къыращыжьи, 1879-рэ илъэсым непэ зыдэщыс чӀыпӀэм къащэжьыгъагъэх.

ЭРТУГРУЛ (Ихсание) - Пчэнсэ

Ар Измир къалэм и Ёдэмищ къэлэжъый елъытыгъ. Адыгэ хэгъэгум и Шапсыгъэ лъэныкъом къырафыгъэ лъэпкъыр 1864-рэ илъэсым щыӀэгъэ Адыгэ хэгъэгу икӀыжьыныгъэшхом апэу Румелие мэкощы. Мыщ илъэсипшӀэ щыпсэухэшъ, джырэ чӀыпӀэм къагъэзэжьых. Къуаджэр 1880 — 1890-рэ илъэсхэм агъэпсыгъ.

ИЛККУРШУН (Гасиелез, Бурхание)

Ар Измир къалэм и Ёдэмищ къэлэжъый епхыгъ. 1864-рэ илъэсым Цӏэмэз къалэм къыщежьэгъэ къухьэхэмкӀэ Болгарием ащыгъум ащэжьыгъагъэх Адыгэ хэгъэгум и Шапсыгъэ район Адыгэ хэгъэгу ихыжьыгъом къыхафыгъэхэр. Мыщ илъэс 12-рэ щыӀагъэхэу, 1877 — 1878-рэ илъэсхэм щыӀэгъэ урыс-осмэн заом ыпэкӀэ, мыщ къыращыжьыхи, Анатолием апэ Фетхие, етӀанэ Кючук-Мендерес идельтэ, ащ къыращыжьыхи, 1879-рэ илъэсым джы зыдэщыӀэхэм ащэжьыгъагъэх.