Адэмий (лъэпкъ)

Адамий - Кавказ къущхьэхэм итемыр-тыгъэкъохьапэмк1э щыпсэурэ Адыгэ лъэпкъ. Кавказ-Урыс заом нэхьыбэр хэкӀодагъэх, къэнажьыгъэхэри урысыем егъэзыгъэу, Адыгэим рифыгъ. Ыджы нэхьыбэр хамэ къэралыгъохэм (Тыркуя, Сирия, Юрдан, Исраил) щыпсэух. Адыгэим къэнэжьыгъэ Адамехэр чыльэй Адаме дэсых, къальэу Мэйкъапи дэсых.

Илъысэу 1666, Эвлия Челеби - грузин кӀалэу лъэхъуак1о Адыгеем къакӀуагъэм, къитхыжьэгъ:

«Адаме. Дэгъоу гъэпсыгъэ чъыгъхэр адамем яӀэ. Къущхьэу Хыр-Кархорым узыпрэчмэ, псыхьоу Суп, Еди-Кютук, Псекупс (Кеткен) ары.

Япэ адамем ячъыгъу дыкъэсыгъ. "Пшуко" адами Абхаз къущхьэхэчъагъым щэӀ, псэхьоу Кызлар-алган (Псе­купс) дэжь унэгъо 500 дэс. Баеу адамэем яӀэм Дигузи-бей еджьэх. Зэу къызэраутэмкӀэ араб-курейшит къахэкӀгъэхэу. Абхазхысрэ, черкесхэмрэ япыувхырэп, къор ящьэ.

Цьэу "адамэ" къыздичӀэгъэр - къауатэ, къущхьэм гурб иӀэ, ащ пэгъунэгъоу адамем ячьэг щыт. А гурбым псыхьо кечы Псекупс ицэу. МлькӀухэр ащ чэль. А гурбэм икӀоц гучь джерзым хэщьычьэгъэу цыф щыт. А цыфым гучь джэрз пхэ ашэ иэгъ. А мэлькхэм яхэабер джарз цыфым иучьэщт.

Адамехэр а джэрз цыфым "ЦЫФ" еджэх. Таурэхэм къызыриуоу а ЦЫФыр Искандер Зулькарнейн(Александр Македонский) игъэуцӀугъ.