Аскъэлай (Тыркуе)
Аскъэлай е Хьаджыкой — Адыгэ къуаджэу Тыркуем дэт. Аскъэлай къуаджэр Чанаккалэ епхъыгъэ къэлэжъыеу Бигэм дэт. Тыгъаджэ Кафказым 1864 илъэсым къикӀыгъэ Адыгэхэр ары къуаджэр зыгъэуцугъэр. Ар Бжъэдыгъурэ Абдзахрэ Шапсыгъэрэ къуадж, ТыркубзэкӀи АдыгабзэкӀи щэгущыӀэх.
Адыгэхэр Урыс-Кавказ заом ыужырэ хэкужъым къырафыгъэхэмэ 1872 илъэсым ягъэтӀысэгъ. Непэ Аскъэлаим 500 рагъо цӀыф дэс. Къуаджэм Адыгэхэмрэ Тыркухэмрэ зэдэщэпсэух. Тыркухэр Булгариям къикIыгъэх.
Аскъэлаим дэтхэр[хэӀэзыхь | вики-текстым еӀаз]
- Мэщыт : Аскъэлаим имэщытытӀу Тырку мэщытмэ афэд.
Аскъэлаим лIэкъуацӀэхэу дэсхэр[хэӀэзыхь | вики-текстым еӀаз]
- Асэкъалэкъу
- Бгъуашэ
- Бибэрдыкъу
- Блэгъожъ
- Былхъужъкъо
- Бэхъымкъо
- ГъукIэлI
- Джашъукъу
- Еуытх
- Жьытымкъо
- Къансан
- Къэхъу
- Къошк
- Къурэмкъо
- Лэгъучэщкъо
- Лэгъуншъаукъу
- Лъэцэрыкъу
- ЛIыхъукI
- Мысэлкъо
- Мэслъакъо
- Наукъо
- Нашхъу
- Нэгый / Нэгэй
- Нэхай
- Нэшъукъу
- Пэнэшъу
- Пэрэчкъо
- ПIатымкъо
- Сатралкъо
- Теуцожь
- Тытыукъу
- ТIамжъыкъу
- Хэсарыкъу
- Хъуажъ
- Хьабый
- Хьаджумар
- Хьаджэкъу
- ХьакIэскъо
- Хьалыкъу
- Хьанэгъэкъу
- Хьасанэкъу
- Хьацугъкъо
- Хьащрыкъу
- ЦIэгъошIу
- ЦIэгъош
- ЧIэракIо
- Шыумаф
- Щапхъо
- Iашъынэ
- Iибэркъо
- ДжэгуакIу[1]
Аскъэлаим ихасэ тхьэмэтагъхэ/мухтархэ[хэӀэзыхь | вики-текстым еӀаз]
- Сюлейман Юртэри (1984)
- Сюлейман Юртэри (1989)
- Ӏихьсан Эрэн (1994)
- Ӏилхьан Озджан (1999)
- Сюлейман Юртэри (2004)
- Нэдим Энгин (2009)